Joodse schilder Max van Dam herleeft in Elburg

Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, stond Van Dam op het punt om door te breken als gevierd kunstenaar. De holocaust maakte bruut een einde aan zijn dromen. Max van Dam overleed in 1943 in vernietigingskamp Sobibor.

Museum Sjoel Elburg brengt een groot deel van het werk dat Max van Dam in zijn korte leven mocht maken samen in een tijdelijke tentoonstelling. Zijn oeuvre was breed. Van dorpsgezichten met de kerktorens in Winterswijk tot Italiaanse landschappen en opvallend veel portretten.

“Max van Dam was nog op zoek naar zichzelf als kunstenaar”, vertelt voorzitter Jan Swager van Museum Sjoel Elburg. “Vlak voor de Tweede Wereldoorlog uitbrak, won hij de prestigieuze Prix de Rome. Als hij niet was vermoord, hadden we vast nog veel van hem gehoord.”

In kamp Sobibor wist Max van Dam zijn leven nog een korte tijd te verlengen. Nadat een opstand was uitgebroken zou hij met andere Nederlandse gevangenen worden doodgeschoten. Van Dam stond al in de rij toen de kampcommandant langskwam. Die pikte de schilder eruit, omdat hij bezig was met een portret van de commandant. Toen dat klaar was, is Van Dam alsnog om het leven gebracht.”

De tijdelijke tentoonstelling over Max van Dam trekt veel bezoekers naar Museum Sjoel Elburg. Een ouder echtpaar uit Zutphen is er speciaal voor naar de noordelijke Veluwe gereden.

“We zijn bijna allebei bijna negentig jaar, maar we waren nog nooit in Elburg geweest. Een wandeling door de prachtige vestingstad is een aangename verrassing. We bezoeken veel musea en deze tentoonstelling over Max van Dam wilden we graag bekijken. Het verhaal van Sobibor kenden we en willen graag meer te weten komen over de schilder.”

Sinds 2008 is Museum Sjoel Elburg gevestigd in de oude synagoge van Elburg. Voor de Tweede Wereldoorlog had de zuiderzeestad een grote joodse gemeenschap. Op het hoogtepunt was vijf procent van de bevolking joods. De gebedsruimte is tegenwoordig ingericht met vitrines. In het midden staat een maquette van de synagoge in de gloriedagen. Het interieur is na de Tweede Wereldoorlog overgebracht naar de synagoge van Winterswijk. Max van Dam zal daar als kind geweest zijn.

Zijn tentoonstelling Vastberaden en Veelbelovend is te zien tot en met 27 januari.