Hoe kwam deze unieke bronsschat in de bodem van Wageningen terecht?

In 1840 stuitte een boer tijdens zijn werkzaamheden op een hele bijzondere bronsschat in de Wageningse Eng. De originele schat ligt tegenwoordig in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden, waar het één van de topstukken is, maar gelukkig kunnen we in het Wageningse Museum Casteelse Poort een prachtige replica bewonderen.

De schat bestaat uit meerdere bronzen voorwerpen, een stenen en een bronzen bijl, een dolk, een soort hellebaard, een paar klinknagels, een graveerstift, een paar armbanden en een nog wat kleingoed. De bronzen vlakbijl en deze hellebaard zijn ongeveer vierduizend jaar oud en ze stammen uit het Laat Neolithicum of uit de Vroege Bronstijd. Dat is tussen 2150 tot 1850 voor Christus, de voorwerpen zijn dus circa 4000 jaar oud.

Wat deze schat zo bijzonder maakt, is dat deze bronzen gereedschappen in Wageningen gevonden zijn. Brons wordt namelijk gemaakt van koper en tin en die grondstoffen komen hier helemaal niet voor. Onderzoek van TNO heeft uitgewezen dat het brons ergens uit het hedendaagse Duitsland komt. De voorwerpen hebben vierduizend jaar geleden dus een lange reis afgelegd. Wie ze heeft meegenomen en waarom, blijft gissen.

Ook is onduidelijk hoe de schat in deze samenstelling in de Wageningse bodem terecht is gekomen. Het is namelijk een samenraapsel van verschillende voorwerpen, die niks met elkaar te maken lijken te hebben. En zo’n schat is ook nergens anders ter wereld gevonden. Archeologen staan voor een raadsel. Voor een handels- of werkvoorraad is de verzameling bijvoorbeeld veel te groot.

De vorig jaar overleden archeoloog en hoogleraar David Fontijn vermoedde dat de Wageningse bronsschat een soort offer of een grafgift was. In de omgeving van Wageningen zijn meerdere grafheuvels, dus het zou zomaar kunnen dat dit gebied in de prehistorie een heilige waarde had. Het Wageningse brons zou dan een sacrale functie hebben gehad, net als bronsschatten die op andere heilige plekken in Europa zijn gevonden.