Liemers / Arnhem en omstreken
Dit was in de middeleeuwen de melkkoe van Gelre
LOBITH - Heb jij dat ook? Dat je bij sommige historische gebouwen of kunstwerken in je omgeving denkt: "Wat is dat eigenlijk en waarom staat dat daar?" De Ridders van Gelre zoeken het voor je uit. Vandaag neemt Ridder René je mee naar de resten van het Tolhuis in Lobith, in de middeleeuwen de melkkoe van Gelre. Hier maakten de Gelderse hertogen hun fortuin.
Op het dorpsplein van Lobith staat een prachtige maquette van kasteel Het Tolhuis. Het was een unieke burcht, die pal aan de Rijn lag. In de middeleeuwen stroomde die rivier nog vlak onder de Eltenberg door en dan pal langs het Tolhuis in Lobith, richting Oud-Zevenaar en Arnhem. De loop van de Rijn is in de achttiende eeuw verlegd en ook het kasteel staat er niet meer, maar de maquette geeft een mooie indruk van hoe het er ooit moet hebben uitgezien.
Bloeitijd van de Hanze
Het Tolhuis was één van de belangrijkste kastelen uit de Gelderse geschiedenis. In de middeleeuwen moesten alle schepen over de Rijn hier aanmeren en tol betalen aan de hertog van Gelre. Dat begon in 1222, meer dan achthonderd jaar geleden en dat was precies in de bloeitijd van de Hanze.
De Rijn was in die tijd de belangrijkste transportroute van West-Europa tussen de middeleeuwse metropool Keulen en de Zuiderzee. En veel passerende schepen betekende veel tol: kassa! Een groot deel van de rijkdom uit de Gouden Eeuwen van Gelre werd dan ook in Lobith verdiend.
De Rijn werd ter hoogte van het Tolhuis afgezet met houten palen zodat ieder passerend schip verplicht werd aan te meren bij een klein poortje van het Tolhuis voor een bijdrage aan de Gelderse schatkist. Dat Schipperspoortje is vandaag de dag het enige overblijfsel van de imposante burcht.
Het staat nu aan de rand van de bebouwde kom van Lobith, maar vroeger lag het dus pal aan de Rijn. Als je goed kijkt, dan zie je achter de poort de oude rivierbedding nog lopen als een verlaagde geul in het landschap.
Papegaaien en een aap
De graven, hertogen en hertoginnen van Gelre kwamen ook regelmatig op bezoek in het Tolhuis. Voor sommige leden van de Gelderse vorstenfamilie was dit kasteel zelfs de belangrijkste residentie. Zoals hertogin Katharina van Kleef in de vijftiende eeuw. Ze had op de binnenplaats van het kasteel een papegaaienkooi en volgens de verhalen hield ze er zelfs een aap.
Kijk hier naar een filmpje over kasteel Het Tolhuis:
In Lobith stond vroeger één van de belangrijkste kastelen van Gelre
Ridders van Gelre is het geschiedenisplatform van Omroep Gelderland. Hier volg je het laatste nieuws over de Gelderse historie! Kijk op riddersvangelre.nl
Tip: iedere zaterdag organiseert Ridder René een exclusieve gratis rondleiding op een bijzondere locatie. Op bovenstaande pagina vind je een agenda met waar en wanneer je kunt langskomen.
