Warken, harken en karken: terug in de tijd op de Mariahoeve

Het verhaal van de Mariahoeve is het verhaal van de familie Van den Brink. Geertje werd geboren in 1902, Gerrit in 1904, Steventje in 1905, Maria in 1912 en Maartje in 1916. Er waren nog enkele kinderen, die al vroeg overleden en Maartje stierf ook al op negentienjarige leeftijd.

Toen was moeder Van den Brink ook al overleden, dat gebeurde in 1916. Vader Van den Brink bleef alleen achter. "Geertje nam op haar veertiende alle taken al over van haar moeder", zo vertelt Gijs van Dijk, bestuurslid van de Mariahoeve. "Ze werd huisvrouw, boerin, moeder, eigenlijk directeur van het geheel. De kinderen zijn grotendeels opgegroeid zonder moeder. Vader was streng, hij overleed in 1942."

"De drie dames en Gerrit noemden zich de erven Van den Brink. Ze bleven alle vier ongetrouwd gebleven. Gerrit overleed in 1970. De drie zussen besloten toen om weer te gaan leven zoals hun ouders. Zo werd de wasmachine, die Gerrit had gekocht, ongebruikt op de deel neergezet. Ze deden de was weer met de hand en die was witter dan elders, want die ging op de bleek. Er is ook nooit een gasaansluiting geweest. De verwarming ging via hout, briketten, eierkolen."

De manier van leven typeert Van Dijk met drie woorden, waarvan twee in Puttens dialect. "Het bestond uit warken, harken en karken. Het warken van 's-ochtends vroeg tot 's-avonds laat. Ze waren geheel zelfvoorzienend. Ze waren druk met de zorg voor het vee, de groentetuin en het bouwland. Ze hadden koeien, varkens, kippen, vooral voor de eieren. Iets wat natuurlijk echt iets van deze streek is."

"Bij het harken gaat het om de drie R's: Rust, reinheid en regelmaat. Na vijf dagen keihard werken stond de zaterdag in het teken van het onderhoud en het schoonmaken. De schoenen werden gepoetst, de klompen geschuurd en de tuin geharkt en het erf geveegd."

De kerk speelde een centrale rol bij de familie Van den Brink. "We noemen dat hier karken. Op zondag gingen ze lopend naar de kerk. Ze waren trouw aan de oude hervormde kark in Putten. Elke zondagmorgen erheen en verder ook een streng geloofsleven thuis. Bij elke maaltijd werd er uit de bijbel gelezen, Geertje nam daarin het voortouw. Ze hadden ook favoriete predikanten, daarvan hingen fotolijstjse aan de muur. Eén van hen was de grootvader van de bekende Frits Bolkenstein."

"In 1981 overleed Steventje, een jaar erna Geertje en Maria leefde nog tot 2003. Na haar dood waren er 354 efgenamen en is het pand aan de gemeente verkocht. En hebben wij met De Stichting Mariahoeve er een museum van gemaakt. Wij onderhouden alles hier met vrijwilligers en verzorgen dagelijks rondleidingen met gidsen. Jaarlijks komen hier zo'n zesduizend bezoekers."